Zespół Szkolno-Przedszkolny w Piławie Dolnej

Początki polskiej szkoły w Piławie Dolnej

Przed wojną funkcjonowała w Piławie niemiecka szkoła, a po zakończeniu działań wojennych ludność polska masowo zaczęła zasiedlać wieś i koniecznym stało się powołanie szkoły polskiej.

Uroczyste otwarcie Szkoły Podstawowej w Piławie Dolnej nastąpiło 30 października 1945, poprzedziła je msza św. odprawiona w miejscowym kościele parafialnym. W nowo otwartej placówce pracę podjęło dwoje nauczycieli: Czesław Pasztak nominowany na stanowisko kierownicze oraz Halina Gierszówna W pierwszych dwóch latach kadra ulegała wielokrotnym zmianom, początkowo pracowało w niej trzech, a potem czterech nauczycieli, ciągłe były jednak rotacje w ich składzie (zmieniali miejsce pracy, zamieszkania). Aby wspomóc kadrę nauczycielską, przydzielono jej trzy niewielkie mieszkania służbowe (znajdowały się one na górnych piętrach budynku szkolnego), a także ogródki do indywidualnego wykorzystania. Do 1946 roku w szkole nie było woźnego czy sprzątaczki.

W chwili otwarcia szkoła mieściła się w dwóch budynkach oddalonych od siebie o 2 km- głównym (dwie izby lekcyjne o powierzchni 52m2) położonym w Piławie Dolnej i pomocniczym (jedna klasa 57m2) w Piławie Średniej. Trzeci budynek przeznaczono na potrzeby szkoły 17 września 1946r, funkcjonowała w nim kiedyś niemiecka szkoła powszechna). Posiadał on jedną izbę lekcyjną o powierzchni 52m2. Budynki ogrzewane były piecami kaflowymi (z powodu dużych mrozów naukę przerywano nieraz na kilka dni), miały elektryczność, niestety brakowało im skanalizowania. Wszystkie jednopiętrowe, zapewniały mieszkania na piętrze kadrze nauczycielskiej. Już w 1947 kierownictwo szkoły wysłało do władz administracyjnych powiatowych wniosek o wydzielenie z folwarku zwanego dawniej Schlössel-Haf budynku o 7 izbach lekcyjnych, mieszkań dla kierownika, 5 nauczycieli i woźnego, boiska, ogrodów i działek dla nauczycieli. Folwark ten był administrowany przez Armię Czerwoną. Dobrze usytuowany-pośrodku wsi z przyległym parkiem był niegdyś pałacem właściciela. Niestety z powodu braku zainteresowania ze strony władz, projekt nie doczekał się realizacji.

Stale rosła liczba uczniów, co spowodowane było ciągłym napływem ludności do wsi. W listopadzie 1945 naukę rozpoczynało 50 dzieci w pięciu oddziałach szkolnych, rok później było ich już 91, w czerwcu 1947-141, a roku następnym 173. Były to w większości dzieci repatriantów zza Buga (rejon Wołynia i Polesia- Buczacz, Budzanów, Kostopol, Toustobaby, Chmielińsk, Trembowla, Kowel)) i Rumunii (Poiana Miculi), a także z róźnych regionów Polski centralnej (Kamień Koszerski, Wróblew, Sokołów, Godzisz, Błaszki, Wysoka). Głównym problemem szkoły był przede wszystkim poziom wiedzy i umiejętności uczniów- w czasie drugiej wojny tylko niewielu z nich pobierało naukę, uczyli się w róźnych szkołach (polskich, rosyjskich czy niemieckich), wielu z nich rozpoczęło naukę w klasie niższej niż wskazywałby na to ich wiek. Dlatego też na konferencji powiatu Rychbach pod koniec listopada 1945 zdecydowano, by uczniowie ci realizowali program dwóch klas w ciągu jednego roku szkolnego.

Nowy budynek szkoły

W roku 1960 oddano do użytku nowy budynek szkolny przy ulicy Głównej 50. Niestety był to nadal budynek bez sanitariatów, wody bieżącej i podłączonego c.o. W budynku było 5 izb lekcyjnych (gabinet fizyko-chemiczny, pracownię robót ręcznych, świetlicę i zastępczą salę gimnastyczną), brakowało szatni. Niestety nowy budynek był za mały i szkoła nadal musiała korzystać dwóch dawnych obiektów i znajdujących się tam 4 sal lekcyjnych. W szkolnej kronice można przeczytać: „Niemało emocji przeżywała dziatwa szkolna, nauczyciele, społeczeństwo podczas otwarcia nowego budynku szkolnego. Część oficjalna odbyła się przed budynkiem szkołnym, młodzież szkolna przygotowała wraz z nauczycielami skromną część artystyczną. Na zakończenie Komitet Rodzicielski wydał małe przyjęcie dla przybyłych gości.”

Budowa sali gimnastycznej

Na początku lat 90-tych rodzice zawiązali Społeczny Komitet Rozbudowy Szkoły Podstawowej, który zainicjował rozpoczęcie prac budowlanych przy nowej sali sportowej. „Jesienią 1991 wykonano fundamenty, a wiosną stanął łącznik, wstawiono okna i drzwi, a latem stanęły mury sali gimnastycznej. Rozprowadzono sporo cegiełek pośród rodziców, Rada Gminy wspomogła inwestycję finansowo.” Salę usytuowano po zachodniej stronie łącząc ją z budynkiem szkolnym łącznikiem, w którym powstały na piętrze dwie sale lekcyjne, a na parterze szatnie z natryskami i kotłownią. Został on oddany do użytku w 1992 roku.